Iako smo se i u prethodnim brojevima susretali sa temama koje se odnose na važnosti pravilne prehrane, iznova ćemo joj se vratiti jer ulazimo u zimski period kad je pravilna prehrana, uz unos vitamina i održavanje imunog sistema na nivou, od krucijalnog značaja za ljudski organizam. U ovom broju podsjetit ćemo se na združeno dejstvo vitamina i minerala, apostrofirajući namirnice u kojima se nalaze, kao i njihovo najpovoljnije dejstvo.
Vitamini su materije organskog porijekla koje su neophodne za optimalno funkcioniranje ljudskog organizma. Od njih zavise rast, metabolizam i submetabolični procesi kao i cjelokupno stanje organizma. Nedostatak čak jednog vitamina može dovesti u opasnost cijeli ljudski organizam. Vitamini spadaju u jedan od šest osnovnih hranjivih sastojaka (ugljeni hidrati, masti, proteini, minerali i voda). Označeni su slovima od A do U, a njihovo dejstvo u organizmu direktno je uvjetovano određenim mineralima. Šest je osnovnih minerala potrebnih ljudskom organizmu: kalcij, jod, gvožđe, magnezij, fosfor i cink, a od bitne važnosti su još i biotin, inozit, hlor, hrom, bakar, kalij, niacin i selen. Nadalje, u tekstu ćemo vam ponuditi pregled namirnica u kojima se mogu naći određeni vitamini i minerali, kao i indikacije kod nedostatka ovih hranjivih materija.
Vitamin A
– povoljno djeluje na slab imunitet, slab vid, očne tegobe i noćno sljepilo, neotpornost disajnih organa, a nalazi se u mrkvi, jajima, mlijeku i mliječnim proizvodima, žutom voću, zelenom i žutom povrću.Vitamini B skupine
B1 –
nedostatak ovog vitamina izaziva probleme sa nervima i srcem, a ima ga u suhom kvascu, kikirikiju, povrću, mlijeku, integralnoj pšenici, rižnim pahuljicama.B2 –
loš kvalitet kose, noktiju, kože, loš vid izazvani su nedostatkom ovog vitamina. Nalazi se u mlijeku, kvascu, siru, jajima, i lisnatom zelenom povrću.B6 (termolabilan) –
anemija, nervni poremećaji, grčevi u nogama, noćno grčenje mišića. Ima ga u kvascu, pšeničnim klicama, mekinjama, kupus, mlijeku i jajima.B12 –
nedostatak ovog vitamina dovodi do slabe koncentracije, poremećaja ravnoteže i nervnog sistema. A najviše ga nalazimo u jajima, mlijeku i siru.Biotin –
ćelavost, mišićni problemi, sijeda kosa osnovni su pokazatelji nedostatka ovog vitamina. Ima ga u jezgrastim plodovima, kvascu, žumanjku, mlijeku.Bakar –
manjak izaziva različite vrste anemija, tumore. Nalazimo ga u mahunarkama, grašku, šljivama, integralnoj pšenici.Vitamin C –
nedostatak ovog vitamina vidljiv je na desnima, krvnim sudovima, kostima, zubima. Zacjeljuje rane, opekotine, snižava holesterol, neophodan pri apsorpciji gvožđa, stvara kolagen koji obnavlja tjelesna tkiva. Najviše ga ima u agrumima (limun, narandža, grejp...), jagodastom voću, zelenom i lisnatom povrću, paradajzu, karfiolu, medu. Termolabilan je i fotosenzitivan. To su značajke bitne iz tog razloga što u svakodnevnom životu ljudi imaju običaj dodavati limun u čaj i praviti tople napitke, kao toplu limunadu, a od takvog napitka nemamo nikakvu korist, jer se vitamin C toplinom uništava, i radi se isključivo o citrusnoj aromi koja ostaje.U narednom broju nastavit ćemo sa daljnjim pregledom namirnica koje sadrže određene vitamine i minerale.