Jedno od najpoznatijih djela Ibn Madže, Allah mu se smilovao, jeste zbirka hadisa koja zauzima šesto mjesto među šest poznatih zbirki čiji je zajednički naziv el-kutubus-sitte. Islamski učenjaci imaju različita mišljenja u pogledu naziva ove zbirke hadisa. Neki su je nazvali Sunenu Ibni Madže i pod ovim nazivom štampane su verzije Muhammeda Fuada Abdulbakija, Muhammeda Mustafe el-Azamija i Hašije Sindi. Drugi naziv za ovo djelo je Es-Sunen, kako se navodi u biografiji Ibn Madže (Et-Tedvinu fi ahbari Kazvini, 2/49., Tehzibul-kemali, 27/41). Zehebi bilježi od Ibn Madže da je rekao: "Ovaj Es-Sunen pokazao sam Ebu Zuri..." (Tezkiretul-huffaz, 2/636), iz čega se zaključuje da ga je sam autor nazvao Es-Sunen, što ukazuje na to da je ovaj naziv autentičan, a Allah najbolje zna. Postoje i drugi nazivi za ovo djelo, ali za njih ne postoji dokaz, kao što su: Sunenul-Mustafa, El-Musannef, Es-Sahih itd.
Sunenu Ibni Madže među šest poznatih zbirki
Veliki broj učenjaka hadisa iz kasnijih generacija smatra da, shodno pravilima hadisa i hadiskih znanosti, termin el-kutubus-sitte (šest zbirki) obuhvata sljedeća djela ili hadiske zbirke: Sahihul-Buhari, Sahihu Muslim, Džamiut-Tirmizi, Sunenu Ebi Davud, Sunenun-Nesai i Sunenu Ibni Madže.
Prije naziva el-kutubus-sitte, među učenjacima je bio poznat naziv el-kutubul-hamse, pod kojim su se podrazumijevale sve spomenute zbirke osim Sunenu Ibni Madže. Ebu Abbas et-Tarki (preselio 521. godine po Hidžri) napisao je djelo Ateaful-kutubil-hamse, a Hazimi (584. po Hidžri) napisao je djelo Šurutul-eimmetil-hamse, u koje nije uvrstio Ibn Madžu. Ibn Sallah (643 h.) i Nevevi (676. h.) spomenuli su samo pet zbirki hadisa.
Nakon toga, javlja se termin el-kutubus-sitte, uz malo razilaženje u pogledu šeste zbirke, je li to Muvetta imama Malika ili Sunen Ibn Madže.
Ebu Hasen Rezin ibn Muavija (umro 535. po Hidžri) napisao je djelo Et-Tedžridu lis-sihhahis-sitteti, u koje je uvrstio Muvettu kao šestu zbirku, dok je Ibn Esir (umro 606. po Hidžri) u svom djelu Džamiul-usul sakupio hadise šest zbirki hadisa, i kao šestu dodao Muvettu imama Malika. (Ibn Sallah, En-Nuket ala mukaddimeti, 1/487)
Nakon toga dolazi do izmjene u terminu el-kutubus-site, gdje se umjesto Muvette imama Malika dodaje Sunen Ibn Madže. Prvi koji je uvrstio Sunen Ibn Madže u šest zbirki bio je Muhammed b. Tahir el-Makdisi (umro 507. godine po Hidžri) i to u svome djelu Atraful-kutubis-sitte i u djelu Šurutul-eimmetis-sitte, a nakon njega Ibn Asakir ed-Dimeški (umro 571. godine po Hidžri) u svome djelu El-Išrafu ala marifetul-atrafi, a zatim Hafiz el-Makdisi (umro 600. po Hidžri) u djelu El-Kemalu fi esmair-ridžali.
Oni koji su Muvettu imama Malika uzeli kao šestu zbirku za dokaz su naveli vjerodostojnost njegovih hadisa i mjesto imama Malika u ummetu Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem. Ibn Hadžer je rekao: "Ono što je Ibn Tahira el-Makdisija i one koji su ga slijedili navelo da umjesto Muvette imama Malika u šest hadiskih zbirku uvrsti Sunen Ibn Madže jeste to što je broj hadisa kojima se izdvojio Ibn Madže nad pet zbirki veći od broja hadisa koje je zabilježio imam Malik. (Ibn Sallah, En-Nuketu ala mukaddimeti, 1/487)
Vrijednost i odlike Sunena Ibn Madže
Ibn Tahir je rekao: "Doista, svaki onaj ko uzme i pogleda ovo djelo uvjerit će se u njegovu vrijednost i to se ogleda kroz izvanredan raspored hadisa, mnoštvo poglavlja, mali broj hadisa koji se ne ponavljaju. Veoma je mali broj hadisa koji su prekinutog lanca prenosilaca ili hadisa čiji prenosioci nisu pouzdani. A na sve to je ukazao Ebu Zura. Iako ovo djelo nije zauzelo mjesto kod učenjaka šerijatskog prava kako mu dolikuje i pripada, stanovnici Reja itekako su mu pridavali pažnju i na njega se oslanjali ekscerpirajući dokaze za šerijatska pitanja." (Ibn Mulekkin, El-Bedrul-munir, 1/308)
Rekao je Ibn Kesir: "Doista je to korisno djelo, u kojem su lijepo raspoređeni i grupisani hadisi." (Ihtisaru ulumil-hadisi, str. 241)
Ibn Esir je rekao: "Djelo Ibn Madže je zaista korisno, ali u njemu ima slabih hadisa, čak i odbačenih hadisa." (El-Hitta, 221)
Imam Zehebi, Allah mu se smilovao, rekao je: "Ibn Madže je doista bio učenjak, pouzdani hadiski kritičar, ali njegovo djelo Sunen zaostaje u odnosu na ostale hadiske zbirke zbog slabih hadisa i nešto malo izmišljenih." (Es-Sijeru, 13/378)
Odlike Sunena Ibn Madže, raspored i obrada hadisa
• Hadisi u ovom djelu klasificirani su po fikhskim poglavljima, kako bi bili izvor i oslonac učenjacima fikha da iz njih ekscerpiraju šerijatske propise, i zbog toga se razlikuju od djela El-Dževami u kojem su zabilježeni hadisi o vjerovanju, odlikama i drugim poglavljima. Međutim, Ibn Madža je u ovom djelu dodao nekoliko poglavlja koja nisu fikhskog karaktera, kao što je poglavlje o edebu (moralu), tumačenju snova, fitnama (iskušenjima) i zuhdu (pobožnosti ili asketizmu).
• Hadisi su poredani na najbolji mogući način, čak je navedeno da je u ovom djelu najbolji raspored hadisa u odnosu na ostale hadiske zbirke. (Ihtisaru ulumil-hadisi, 271)
Rekao je Siddik Han: "Ono što je uradio ibn Madža kada je u pitanje raspored i organizacija hadisa unutar ovog djela, bez ponavljanje istih i spominjanja dugih hadisa, nešto je što niko prije njega nije uradio, a tome je posvedočio Ebu Zura er-Razi." (El-Hittatu fi zikris-sihhahis-sitte, 221)
Nu'mani navodi da se djelo Ibn Madže doista odlikuje lijepim rasporedom hadisa i da je on u tome slijedio put svog učitelja Ibn Ebu Šejbe, samo što Ibn Madža nije bilježio riječi ashaba i fetve tabiina, kao što je to uradio njegov učitelj. (Ma temessu ilejhil-hadžetu ala šerhi Ibni Madže, 22)
• Ovo djelo ima trideset i sedam poglavlja (kutub), hiljadu i pet stotina oblasti (bab) i četiri hiljade tri stotine četrdeset i jedan hadis. (Sunenu Ibni Madže) Ono što je evidentno jeste da se razlikuju mišljenja učenjaka kada su u pitanju brojevi hadisa, oblasti i poglavlja. Razlog za to jeste veliki broj štampi i broj samog djela u rukopisnoj formi.
• Imam Ibn Madže počeo je djelo uvodom (poglavlje o slijeđenju sunneta Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem) i ovo je jedan od najboljih uvoda, jer je u njemu podsjetio čitaoca na obaveznost slijeđenja sunneta poslanika Muhammeda, sallalalhu alejhi ve sellem, da njegove naredbe i zabrane moraju imati posebno mjesto kod vjernika, i ukazao je na opasnost novotarija u islamu. Spomenuo je odlike ashaba Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem. Ovaj uvod obuhvata dvadeset i četiri oblasti i ima dvije stotine šezdeset i šest hadisa. Nakon uvoda počeo je poglavlje o ibadetima, zatim o propisima braka, razvodu, međuljudskim odnosima, poglavlje o tumačenju snova, iskušenjima i pobožnosti.
Metod Ibn Madže u pisanju Sunena
• Ibn Madža, Allah mu se smilovao, zabilježio je samo hadise od Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, a nije bilježio predaje ashaba i tabiina, osim vrlo malo. (Er-Risaletul-mustatrefetu, 25)
• Nije bilježio iste hadise. Trudio se da djelo bude što kraće za čitaoca. Ako bi se desilo da ponovi hadis, onda bi to uradio u istom poglavlju.
• Kada su u pitanju lanci prenosilaca hadisa, koristio je metodu tahvila, tj. ukoliko bi za jedan hadis postojala dva lanca ili više, onda bi na mjesto prelaska sa lanca na lanac pisali slovo [ح]{dir="rtl"}, pa bi onaj koji čita lanac hadisa tada izgovorio [حا]{dir="rtl"} aludirajući na to da se prelazi sa lanca na lanac. (Mukaddimetu ibn Sallah, Et-Takribu vet-tejsiru, 1/71, str. 203)
• U jednom poglavlju poredao bi hadise shodno vjerodostojnosti, pa bi prvo naveo vjerodostojne predaje, a zatim na kraju poglavlja slabe.
• Ukoliko u jednom poglavlju ne bi našao vjerodostojan hadis, onda bi naveo slab hadis.
• Većina slabih hadisa nalazi se u poglavlju "et-tergibu vet-terhib" (obveseljivanje i zastrašivanje) i u poglavlju o dobrim djelima.
• Zabilježio je hadise od svih prenosilaca, bez obzira na to da li bili pouzdani, slabi ili su bili poznati kao oni koji su izmišljali hadise na Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, tako da je zbog toga ovo njegovo djelo izgubilo na važnosti u odnosu na ostalih pet hadiskih djela. Tako je postupio jer nije smatrao obaveznim da bilježi hadise samo od ispravnih i pouzdanih prenosilaca.
• U prenošenju hadisa nije koristio izraz [أخبرنا]{dir="rtl"} (obavijestio nas je) za razliku od ostalih učenjaka koji su koristili [أخبرنا]{dir="rtl"} i [حدثنا]{dir="rtl"} i među ova dva izraza napravili razliku. Razlog za to je što je on smatrao da između ova dva izraza nema razlike, kao što su smatrali učenjaci Hidžaza i Kufe. (El-Muhaddisul-fasil bejner-ravi vel-vai, 517; El-ilmau, 122; El-Vadihu fi menahidžil-muhaddisine, 271)
• Često je naveo svoj osvrt nakon hadisa. Nekada bi objasnio manje poznatu riječ u hadisu ili šerijatski propis, nekada bi dao svoj sud za nekog prenosioca ili sami hadis, nekada bi spomenuo puno ime ravije ukoliko je spomenut po nadimku...
Vjerodostojnost hadisa koje je zabilježio Ibn Madža
Jedan dio učenjaka smatra da su slabi svi hadisi koje je zabilježio Ibn Madža. Ovo je stav hafiza Mizijja i Ibn Kajjima. (Zadul-mead fi hedji hajril-ibad, 1/420; Tehzibut-tehzib, 9/531)
Ibn Hadžer smatra da se ovaj stav ne može generalizovati i govoriti da je slab svaki hadis koji je zabilježio imam Ibn Madža, a koji nisu zabilježili autori ostalih pet zbirki, čak je govorio da među takvim hadisima ima sahih i hasen predanja. (Tehzibut-tehzib, 9/531)
Abdullah Murad, istraživač na polju hadisa, studiozno je proučavao prenosioce čiji su hadisi odbačeni, a od kojih je prenosio Ibn Madža, i došao je do zaključka da je broj takvih prenosilaca 104. Četvrtina od njih ne ubraja se u kategoriju prenosilaca za koje su hadiski učenjaci jednoglasno potvrdili da se od njih hadis ne prima. Broj hadisa koje je prenio od takvih prenosilaca je 186 hadisa, od kojih su 78 sahih ili hasen, 22 slaba hadisa, 61 hadis munker (slab) i 15 izmišljenih hadisa. (El-Metrukunel-lezine teferrede bihim Ibn Madže, 5--6)
Prenosioci
Veliki broj učenjaka prenio je Sunen od Ibn Madže, međutim najpoznatiji prenosioci su:
• Ebu Hasen el-Kattan;
• Sulejman b. Jezid el-Kazvini;
• Ebu Džafer Muhammed b. Isa el-Ebheri;
• Ebu Bakr Hamid el-Ebheri (Et-Tedvini fi ahbari Kazvin, 2/50; Es-Sijeru, 13/278; Tehzibut-tehzib, 9/468)