Menu

Zanimljivosti - broj 100

Pripremio Muhamed Ćeman
Tema ZanimljivostiČitanje 7 minuta

Prvi imam i prvo islamsko djelo na tlu Sjeverne Amerike

Da li ste znali da je između 20 i 30% robova u Americi ispovijedalo islam? Među njima i izvjesni Bilali Muḥammed. Porijeklom iz naroda Fulani, jednog od najvećih plemena današnje Afrike, zarobljen je krajem XVIII stoljeća na teritoriji današnje Gvineje, a zatim završio na plantaži uglednog američkog robovlasnika Thomasa Spaldinga (1774–1851) na ostrvu Sapelo u Džordžiji (SAD). Kao sin učenih roditelja, njegov vlasnik Thomas, za ta vremena poprilično “liberalnog” duha, podario mu je potpunu slobodu vjeroispovijesti. Bilali Muhammed uživao je pravo da obavlja svoje dnevne namaze, posti mjesec ramazan, da nosi svoju tradicionalnu odjeću, te da nadijeva muslimanska imena svojoj djeci, a imao ih je čak devetnaest.


Ovaj musliman nesvakidašnje životne sudbine, postao je čak prvi poznati imam Sjedinjenih Američkih Država, sagradivši džamiju u kojoj se okupljalo stotinjak muslimana sa plantaže. Podobro upućen u kur’anske znanosti, hadis i fikh, Bilali Muhammed napisao je 1829. godine na arapskom manuskript od 13 stranica, koji je “dešifrovan” stotinjak godina kasnije: radi se o komentaru Risale Ibn Ebu Zejda el-Kajravanija, te se ovaj rukopis smatra prvim islamskim djelom pisanim na tlu sjevernoameričkog kontinenta.

(Izvor: Bilali Muhammed: Muslim Jurisprudist in Antebellum Georgia, Muhammed Abdullah al-Ahari, Bilali Muhammad)

Iz vremena kada su muslimani neprijatelje kažnjavali slobodom

Nakon pobjede Seldžuka nad Bizantincima u slavnoj bitki kod Mancikerta 1071. godine, kojom je najavljena skora propast Bizantije, car kršćana Roman IV Diogen (1030–1072) zarobljen je tokom bitke, a zatim doveden pred seldžučkog sultana Alp Arslana. Izgubivši gotovo sve svoje ljude u bitki, bizantijski vladar očekivao je da bude ubijen. “Šta biste uradili sa mnom da sam vam kojim slučajem doveden u svojstvu zarobljenika?”, upitao ga je Alp Arslan. “Možda bih vas ubio ili izložio ponižavajućem sprovođenju ulicama Carigrada”, odgovori car. “Očekuje vas mnogo okrutnija odmazda. Opraštam vam i puštam vas na slobodu”, uzvratio je sultan. Zatim je u pratnji seldžučke straže i natovaren poklonima, car otpremljen svojoj kući. Međutim, u Carigradu ga je dočekala pobuna i, uprkos pokušaju pružanja otpora, svrgnut je s vlasti i brutalno oslijepljen usijanim željezom, a zatim i prognan u manastir na jednom od mnogobrojnih ostrva u Mramornom moru. Lišen adekvatne njege, Roman IV umire nekoliko sedmica kasnije.

(Izvor: Revue Sarrazins)

Nema smrti bez edžela

Na samom početku Prvog balkanskog rata, u jesen 1912. godine, crnogorske snage okupirale su više gradova južnog dijela Sandžaka izvršivši tom prilikom strašne zločine i nasilno pokrštavanje nad lokalnim većinskim muslimanskim stanovništvom. Prilikom pokušaja okupacije Plava 6. oktobra iste godine, organizovan je otpor stanovništva, te se na padinama planine Visitor zapodjenula bitka u kojoj gine malobrojna i slabo naoružana družina branilaca svog vatana. Iako teško izmasakriran, jedini preživjeli branilac bio je Sejdo Hemin Redžić. Iako je bio odsječenih ušiju, bez gornje usne i dijela nosa, i sa velikim brojem drugih rana na tijelu, dušmaninu to nije bilo dovoljno, već mu je bajonetom probio grkljan prikucavši ga tako za zemlju. Nešto kasnije, Sejdo dolazi sebi te, uprkos svoj agoniji i nesnosnom bolu, vadi bajonet iz sopstvenog grla, i u takvom stanju, bez odjeće, silazi s planine i uspijeva se domoći prvih kuća u jednom selu nadomak Visitora. Oporavio se od zadobijenih rana i sa trajnim ožiljcima živio do polovine XX stoljeća. Napomenimo još da su na Visitoru, u ljutom boju, glavu izgubila šesterica Sejdove braće.

(Iz govora na Komemoraciji povodom obilježavanja stogodišnjice crnogorskog genocida nad Bošnjacima i Albancima u plavsko-gusinjskom kraju)

Porodica Tejmijje, rasadnik učenjaka

Jedna od najistaknutijih srednjovjekovnih ulemanskih dinastija, koja je darivala ummetu vrsne učenjake, svakako je porodica Tejmijje. Rodonačelnik ove istaknute naučne dinastije je izvjesni učenjak Fahrudin, koji je živio u VI hidžretskom stoljeću i bio je učenik slavnog učenjaka Ibn Dževzijja (1116–1201). Dinastija je okončana nepuna dva stoljeća kasnije, sa nama svima znanim šejhul-islamom Ibn Tejmijjom, koji nije imao potomaka.

Sestrići Ričarda Prvog, predvodnika Trećeg krstaškog rata, prihvatili su islam

Engleski kralj Ričard Prvi (1157–1199) predvodnik je Trećeg krstaškog rata koji je pokrenut nakon što je Salahuddin Ejjubi preuzeo Kuds iz krstaških ruku 1187. godine zahvaljujući pobjedi u Bitki na Hitinu. U svom pohodu, Ričardu Prvom pošlo je za rukom osvojiti grad Akru nakon čega je naredio pogubljenje preko 3.000 muslimanskih zarobljenika, među kojima je bio i značajan broj žena i djece. Muslimani pak na čelu sa Salahuddinom imali su sasvim drugi odnos prema pokorenim kršćanima. U takvom ambijentu, zanimljivo je da su čak dva sestrića Ričarda Prvog napustila kršćansku vojsku i te primila islam 587. hidžretske godine, priključivši se muslimanskoj vojsci. Shodno njihovom porijeklu i rangu, Salahuddin im je ukazao odgovarajuće počasti. Iako Ričard Prvi u Engleskoj uživa status nacionalnog heroja, malo je poznato da ovaj srednjovjekovni evropski vladar čak nije ni govorio engleski jezik, već francuski, shodno svom porijeklu i preferiranju boravka na francuskom tlu, koje je u tom periodu bilo pod vlašću Engleske.

(Izvor: Dr. Alija Muhammed es-Sallabi, Pouke i poruke iz krstaških ratova)

Zbog čega je imam Buhari više puta tokom noći ustajao iz postelje

Historija muslimanske civilizacije prepuna je anegdota iz života mnogih velikana, osobito učenjaka. Takav je slučaj i sa imamom Buharijem (810–870), za kojeg se, između ostalog, prenosi da je imao običaj u toku noći ustajati iz postelje i paliti svjetiljku da zapiše mudrost koja bi mu u tom trenutku naumpala, zatim bi gasio svijeću i vraćao se na spavanje, da bi onda ponovno ustajao i zapisivao novu ideju koja bi mu naumpala. Znalo bi mu se desiti da tokom jedne noći iz navedenog razlog ustane i do dvadeset puta iz postelje.

(Izvor: Selva el-Udejdan, Tako se pobjeđuje očaj)

Islamska arhitektura oblikovala najpoznatiju evropsku katedralu

Vitraž jednog od najznačajnijih katoličkih svetilišta u svijetu, katedrale Notre-Dame de Paris umnogome podsjeća na islamom nadahnuti ornament. Nemoj da nam to bude čudno, iz razloga jer je gotički stil, koji se pojavio u Francuskoj tokom XII stoljeća, a u kojem je građena najpoznatija pariska katedrala, inspirisan mudeharskom arhitekturom muslimanske Španije. Štaviše, određeni historičari tokom XVIII stoljeća nisu se ustručavali imenovati gotiku, sasvim otvoreno, “saracenskim” (muslimanskim) umjetničkim stilom.

Požar koji je početkom 2019. godine zahvatio katedralu Notre-Dame de Paris, nije uništio njene vitraže, koji su jedna od glavnih odlika gotičke arhitekture.

(Izvor: Diana Darke, Stealing from the Saracens – How Islamic Architecture Shaped Europe)