Ima jedna muslimanska zemlja za koju mnogi sa našeg govornog područja nisu nikad čuli. Tu zemlju čini skupina ostrva koji se zovu Komori, a službeni naziv je Unija Komora. U ovom tekstu donosimo nekoliko informacija o ovoj zemlji u kojoj je stanovništvo skoro sto posto muslimansko.
Komori su grupa ostrva u Indijskom okeanu, sjeverozapadno od Madagaskara. Grupa ostrva sastoji se od: Andžuan, Grande Comore, Mayotte i Moheli i još nekoliko vrlo malih ostrva.
Sva ova ostrva osim Mayotte pripadaju federalnoj državi Komori i predstavljaju državu unutar ove federacije. A Mayotte je francuski prekomorski departman.
Ostrva imaju vulkansko porijeklo i geološki gledajući ova ostrva su mlada. Vulkan Karthala na Grande Comore još uvijek je aktivan, 2006. je eruptirao. Oko nekih od ostrva nalaze se koralni grebeni, a more oko ostrva može biti i 3000 m duboko.
Površina ova četiri ostrva iznosi 2.361 km2. Ovo nam pokazuje da se radi o vrlo maloj zemlji. Broj stanovnika procjenjuje se na otprilike 800.000, a u Mayotte živi oko 200.000 stanovnika.
Demografija
Izuzme li se veoma mala hrišćanska manjina, stanovništvo Komora isključivo je islamske vjeroispovijesti. Zvanična statistika o vjerskoj strukturi stanovništva ne postoji. Procjene o broju muslimana u odnosu na ukupnu populaciju skoro su identične i predstavljaju se sa najmanje 98%, preko 98,3%, zatim 99%, pa, čak, i 99,6%. Hrišćani koji žive na Komorima uglavnom su stranci, tačnije Francuzi, zatim Madagaskarci i osobe porijeklom sa Reuniona. Pretpostavlja se da do 300 autohtonih Komorijanaca slijedi hrišćanstvo. Od blizu 800.000 komorskih muslimana, ogromna većina slijedi sunijski šafijski mezheb. Unutar indijske komune prisutna je mala, ali utjecajna skupina ismailija. Procjene u kojima se udio muslimana u stanovništvu Komora predstavlja sa 86% su pretjerano niske i neutemeljene. (Svjetski almanah demografske istorije muslimana)
Povijest
Neki rani izvori spominju trgovačke rute muslimana i da su Arapi i Perzijanci redovno obilazili ova ostrva, tako da je s njima i islam došao na ovo područje. Komori su imali bitnu poziciju u morskoj trgovini iako su relativno mnogo udaljeni od istočne obale Afrike. Bilo je kontakta sa današnjim državama Tanzanijom, Zimbabveom, Mozambikom i Kenijom. (The International Journal of African Historical Studies)
Evropljani su se zanimali za Komore i ova ostrva imala su strateški položaj za brodove koji su plovili prema Indiji i drugim dijelovima Azije. Nakon dolaska Portugalaca na početku petnaestog stoljeća i pada istočnoafričkih sultanata, snažni omanski sultan Saif b. Sultan počeo je da potiskuje Nizozemce i Portugalce. Njegov nasljednik Said b. Sultan povećao je utjecaj Omana u regiji i premjestio je svoju administraciju u blizinu Zanzibara koji je došao pod omansku vlast. Komori su ipak ostali nezavisni. (Thomas Spear. 1984. The Shirazi in Swahili Traditions, Culture, and History. History in Africa. African Studies Association)
Francuska kolonijalizacija
Portugalski istraživači prvi put su posjetili arhipelu 1503. godine. Godine 1793. malagasijski borci sa Madagaskara pravili su upade na ostrva tražeći žrtve da ih učine robovima. Procjenjuje se da je na Komorima 1865. godine oko 40% stanovništva bilo robovi. Francuzi su prvi put uspostavili koloniju 1841. godine. Komori su služili kao stanica za trgovce koji su putovali u Indiju i Daleki istok, tako je bilo dok se nije otvorio Suecki kanal, i to je znatno umanjilo promet kroz Mozambički kanal. Komorska ostrva su Francuzi i drugi trgovci koristili kao velike plantaže sa kojih su proizvodi išli u druge države. (Barbara Dubins. The Comoro Islands: A Bibliographical Essay. African Studies Bulletin. African Studies Association, september 1969.)
Godine 1912. protektorati su ukinuti, a ostrva su postala provincija kolonije Madagaskar. (André Bourde. The Comoro Islands: Problems of a Microcosm. The Journal of Modern African Studies, may 1965.)
Sa Francuskom je postignut dogovor 1973. da Komori postanu neovisni 1978. Referendumi su održani na sva četiri ostrva. Stanovnici na svim ostrvima osim na Mayotte većinski su glasali za nezavisnost. Ali, već 6. jula 1975. komorski parlament usvojio je unilateralnu rezoluciju nezavisnosti. Ahmed Abdallah proglasio je nezavisnost Komora i postao je prvi predsjednik. Nakon nezavisnosti Komori su prošli kroz burna vremena. Od nezavisnosti desila su se dvadeset dva pokušaja vojnog udara, neki su uspjeli, a neki ne. Četiri puta plaćenici sa francuzom Bobom Denardom na čelu preuzeli su vlast. Dva puta, u 1978. i 1990., Francuska je vojno intervenisala. Godine 2001. stupio je novi ustav na snagu pri čemu je zemlja dobila jednu federalnu vrstu uprave.
“Veliki brak”
Na Komorima ima jedan interesantan običaj. Naime, kad se muškarac i žena vjenčaju, to se onda naziva “malim brakom”, a nakon toga dolazi “veliki brak”. To je stara tradicija koja se prenosi sa generacije na generaciju na ostrvima Grande Comore, Moheli i Andžuan, i to je simbol socijalnog statusa i taj događaj neizbježan je za svakog Komorca koji drži do sebe, čak ni visoki državni zvaničnici to moraju da urade. Ako to ne urade, onda se to smatra manjkavošću. Neke elemente nacionalne nošnje Komorci samo mogu da nose ako su obavili veliki brak, isto važi i za prve safove u džamijama. Mali brak je malo okupljanje koji se proslavi i to je dovoljno dok par ne odluči da je vrijeme za veliki brak, ako mogu da plate sve troškove. Veliki brak se desi najkraće godinu nakon male ceremonije, a nekad i mnogo godina nakon toga. Veliki brak uključuje jednu seriju proslava i okupljanja koja može da potraje i dvije sedmice kako bi svi iz sela, a nerijetko i iz susjednih sela, bili uključeni u proslave. Veliki brak je bitan za oboje, i supruga i suprugu. Neke estetske pripreme počnu šest mjeseci prije događaja, a nekad žena počne samo sedmicu prije sa pripremama, ovisno o finansijskom stanju. Ovo veliko slavlje košta hiljade eura, a nekad dostigne i cifru od 20.000 eura, što predstavlja ogromne sume gledajući da su Komori među dvadeset najsiromašnijih država na svijetu. Iako finansijsko stanje nije dobro kod mnogih, Komorci se ipak pridržavaju ove tradicije i štede godinama za ovu ceremoniju. U društvu se neko ko još nije prošao ovu ceremoniju smatra “nezrelim” i nepotpunog socijalnog statusa. Ovaj događaj ima ogroman utjecaj i na sam brak, supružnici osjećaju da je njihova veza sada još jača i bolja i da još više vole nego prije. (Aljazeera.com)
Mayotte, ostrvo smrti
Svakodnevno čitamo vijesti o migrantima koji tragično stradaju na Sredozemnom moru u pokušaju da se domognu Evrope. Međutim, u istom momentu na jednom drugom mjestu dešava se ista tragedija već dugo vremena, ali o toj tragediji vrlo se malo piše.
Ostrvo Mayotte je dio Francuske, to je 101. departement Republike Francuske, a ujedno je i centar jedne velike krize na Indijskom okeanu. Mayotte ima površinu od oko 400 kvadratnih kilometara i populaciju od nešto više od 200.000 stanovnika. Većina njih su muslimani. Ostrvo je okruženo koralnim grebenima i drevni arapski moreplovci često bi se nasukali sa svojim brodovima zbog varljivo plitkog mora na nekim mjestima, zbog toga su to ostrvo nazvali Ostrvo smrti.
Godine 1995. vize za ulaz na Mayotte uvedene su za stanovnike Komora. Procedure su skupe i teške i mnogi sa Komora se usude na vrlo opasan i skup put, preko mora u malim pretrpanim čamcima pokušavaju da dođu do Mayotte. Od Andžuana do Mayotte ima oko 70 kilometara. Relativno visok postotak se uguši na tom putu. Ovi čamci se vrlo lahko prevrnu. Vlasti sa Andžuana tvrde da je broj žrtava od 1995. godine oko 50.000, a Francuzi tvrde da je brojka mnogo niža, između 7.000 i 10.000. Može se reći da je ovo more između Andžuana i Mayotte jedno od najvećih grobalja na svijetu. Većina žrtava su žene i djeca koji se nadaju boljem životu. Ipak, nakon te nade mnogi budu razočarani nakon što ne nađu to čemu su se nadali. Uvijek vreba opasnost od deportacije jer je skoro nemoguće dobiti neku boravišnu vizu. A oni koji legalno predaju zahtjev za azil, godinama čekaju, nekad i 20 godina, da se zahtjev obradi. Vlasti na Mayotte procjenjuju da je oko 40% stanovnika ilegalno nastanjeno, što za mnoge znači da nemaju pristup obrazovanju ili zdravstvenom sistemu. Razočarenje je veliko i kad ih ne dočekaju s gostoprimstvom stanovnici Mayotte koji su inače porijeklom isti narod.
Što se tiče toga da je ostrvo Mayotte ostalo pod francuskom vlašću, nakon proglašavanja nezavisnosti koju Francuska nije priznala u prvom momentu, Francuzi su organizovali, kontrolisali i nadzirali drugi referendum na ostrvu Mayotte, priznali su nezavisnost ostalih ostrva. Ishod toga bio je da je ostrvo Mayotte ostalo u sastavu Francuske. Francuska itekako ima interes da imaju svoju strateški važnu teritoriju tako daleko u Indijskom okeanu. A na drugim ostrvima jedan Francuz Bob Denard vodio je vojni udar i uslijedili su mnogi udari, ali Komori su ostali nezavisni. Ova nestabilnost dovela je do toga da su Komori jedna od najsiromašnijih zemalja svijeta. (Aljazeera.com)
