Senegal je veoma zanimljiva afrička država u kojoj živi veliki broj muslimana, a ovih je dana bila u centru pažnje nakon što je osvojila prvenstvo Afrike u nogometu.
Demografija i zemljopis
Kada je riječ o demografskoj slici muslimana u ovoj zemlji, navodi se da se "prvi tragovi prisustva islama u Senegalu mogu pratiti unazad do 8. i 9. stoljeća. Sama islamizacija lokalnog stanovništva tekla je postepeno i veoma sporo. Tek tokom prve polovine 20. stoljeća ova zemlja poprima islamski karakter kakav poznajemo danas. Godine 1920. francuske kolonijalne vlasti su udio muslimana u odnosu na ukupno stanovništvo procijenile sa oko 60%. Uoči Drugog svjetskog rata za 71%, a 1950-ih za 80% stanovnika Senegala smatralo se da ispovijeda islam kao religiju. Prema rezultatima popisa iz 1960. godine, 89,7% Senegalaca izjasnilo se kao muslimani. Popis iz 1988. godine prilično je bogat publiciranim informacijama koje se dotiču vjerske strukture stanovništva ove zemlje. Udio muslimana unutar senegalskih državljana iznosio je 93,8%. (...) Između 1988. i 2002. godine, kad je proveden posljednji popis stanovništva, udio muslimana porastao je sa 93,8% na 95,7%. Izgledi su da je trend rasta islama u Senegalu ostao pozitivan". (Svjetski almanah demografske istorije muslimana, str. 249--251)
Rijeka Senegal na sjeveru zemlje nalazi se na granici između Senegala i Mauritanije, sa Malijem graniči na istoku, a sa Gvinejom i Gvinejom Bisau na jugu. Gambiju Senegal okružuje svojom teritorijom koja tako odvaja južnu regiju Kasamanke od sjeverne regije.
Većina teritorije ove zemlje niske je nadmorske visine. Najveća uzvisina je oko 400 metara. Ova zemlja ima oko 500 kilometara plaže na Atlantskom okeanu. U deltama rijeke Sine, Salouma i Kasamanke pretežno se nalaze močvarne šume mangrova. Ova zemlja ima tropsku klimu sa odvojenim sušnim i kišnim razdobljima.
Senegal je po procjeni iz 2021. godine imao nešto više od 16 miliona stanovnika. Tri najveće etničke grupe su Wolof 37,1%, Pular 26,2%, Serer 17%, službeni jezik je francuski, a dalje se koriste jezici raznih etničkih grupa. Islam je, kao što smo već naveli, najviše zastupljena religija, naime preko 95%. Nepismenost je veliki problem i procjenjuje se da je samo 51,9% stanovnika koji imaju 15 ili više godina u stanju da čita i piše. (CIA World Factbook)
Glavni grad Senegala je Dakar, koji se nalazi na krajnjem dijelu ove zemlje i ovog kontinenta, i to je najzapadniji afrički grad. Zauzima veoma bitnu poziciju u trgovini između Afrike, Evrope i Amerike. Broj stanovnika ove metropole procjenjuje se na oko tri miliona, od toga je oko milion koji žive u užem dijelu grada.
Povijest
Arheološki pronalasci ukazuju na to da je Senegal već od prahistorijskog vremena neprestano bio naseljen raznim etničkim grupama. Za neka kraljevstva zna se da su postojala od 7. stoljeća pa nadalje.
Islam je došao u ove predjele preko murabitske dinastije iz Maroka. Etnička grupa Serer posebno se opirala ovom procesu. U 13. i 14. vijeku ova regija je pala pod utjecaj raznih država sa istočne strane. U regiji Senegambija između 1300. i 1900. godine oko trećina stanovništva bila je porobljena zbog raznih ratova.
Sredinom 15. vijeka Portugalci su se iskrcali na senegalskoj obali, a nakon njih i predstavnici drugih zemalja, od kojih su bili Francuzi, Nizozemci, Britanci, svi oni su se natjecali za trgovinu u ovoj regiji od 15. vijeka pa dalje. Godine 1677. Francuska je dobila kontrolu nad jednom tačkom za polazak na plovidbu, ostrvo Gorej, koje se nalazi blizu današnjeg Dakara, koje se koristilo kao mjesto za kupovinu robova od vojskovođa sa kopna.
Evropski misionari donijeli su kršćanstvo u Senegal i Kasamanku u 19. vijeku. Tek 1850-ih Francuzi su počeli da se šire senegalskim kopnom nakon što su ostavili robovlasništvo i zauzimali su razna kraljevstva.
Senegal je 25. novembra 1958. godine postao autonomna republika unutar Francuske zajednice. U januaru 1959. Senegal i Francuski Sudan formirali su Malijsku federaciju, koja je postala potpuno nezavisna 20. juna 1960., kao rezultat dogovora sa Francuskom 4. aprila 1960. godine. Zbog unutarnjih nesuglasica Federacija se raspala i nezavisnost su proglasili Senegal i Francuski Sudan, koji je ime promijenio u Republika Mali.
Leopold Sedar Senghor, koji je bio međunarodno priznat pjesnik, političar i državnik, izabran je za prvog predsjednika Senegala u augustu 1960. Senghor je zagovarao jedan vid afričkog socijalizma.
Nakon raspada Malijske federacije, Senghor i premijer Mamadu Dia vladali su putem parlamentarnog sistema, u decembru 1962. godine njihovo političko neprijateljstvo dovelo je do toga da je premijer pokušao izvesti državni udar, ali ovaj udar spriječen je bez krvoprolića, a Dia je uhapšen i zatvoren. Senegal je tad prihvatio novi ustav koji je povećao moć predsjednika.
Senghor je bio znatno više tolerantan prema opoziciji nego mnogi drugi lideri u Africi 1960-ih godina. Ali ipak, politički aktivizam je jedno vrijeme bio ograničen. Njegova partija bila je jedina dozvoljena od 1965. do 1975. Nakon toga Senghor je dozvolio osnivanje dvije opozicijske partije koje su počele s radom 1976. godine, jednu marksističku partiju i jednu liberalnu partiju.
Tokom 1960-ih i ranih 1970-ih portugalska vojska napadala je na granice Senegala granatiranjem sa teritorije Portugalske Gvineje. Senegal je ovo pitanje potezao u Vijeću sigurnosti Ujedinjenih nacija.
Predsjednik Senghor je 1980. godine odlučio da se povuče sa svih političkih pozicija, a naredne godine vlast je predao svom izabraniku Abdu Diufu. Bivši premijer Mamadu Dia, koji je prije bio rival Senghoru, kandidirao se za izbore 1983. protiv Diufa, ali je izgubio. Senghor se preselio u Francusku gdje je umro u 95. godini života.
Abdu Diuf bio je predsjednik između 1981. i 2000. godine. On je ohrabrivao šire političko djelovanje i manje uplitanje vlade u ekonomiju, proširio je diplomatsko djelovanje, posebno s drugim nacijama koje su bile slabije razvijene. Iako je bilo pokušaja destabilizacije u južnoj pokrajini Kasamanka i nasilja separatista, senegalske vlasti zadržale su svoju želju da se još više posvete ljudskim pravima. Abdu Diuf je služio četiri mandata.
Tokom izbora 1999. godine lider opozicije Abdulhajj Wade pobijedio je Diufa na izborima koji su, po mišljenju međunarodnih nadzornika, bili pravedni. Senegal je doživio svoju drugu mirnu tranziciju vlasti, a prvu sa jedne partije na drugu. Wade je 30. decembra 2004. najavio da će potpisati mirovni sporazum sa separatistima u regiji Kasamanka, ali do tog nije došlo. Održana je i druga runda pregovora, ali nije bilo rezultata.
U martu 2012. Abdulhajj Wade izgubio je predsjedničke izbore, a Macky Sall izabran je kao novi predsjednik. Sall je ponovo izabran 2019. godine, a mandat je skraćen sa sedam na pet godina. ("Gunmen kill 13 in Senegal's Casamance region -- army", Reuters)
Murabiti, vjerski autoriteti, pogotovo su tokom Wadeovog mandata imali velik utjecaj na politiku.
Sukob u Kasamanki djelimično je etničkog karaktera, a djelimično ekonomskog. Stanovništvo u Kasamanki više je kršćansko i animističko nego regije više sjeverno. U ovoj regiji živi mnogo pripadnika naroda Džolo. Primjedbe koje se upućuju prema glavnom gradu uglavnom se odnose na to da se sredstva ne dijele ravnomjerno u zemlji. Inače su odnosi između muslimana i kršćana u ovoj zemlji uvijek bili prilično dobri.
Tokom godina separatistički pokret MFDC slabio je zbog razilaženja i formiranja raznih grupacija koje su i međusobno ulazile u konflikt. Oni ekstremni ubili su neke koji su bili spremni pregovarati sa centralnim vlastima. Ovo je olakšalo senegalskoj vojsci da u više navrata akcijama postepeno oslabljuje razne frakcije i potiskuje ih. ("MDFC rebel base captured in Casamance by Senegalese military operation", Africa News)
Širenje šiizma
Prisustvo libanske dijaspore omogućava praktikovanje i širenje šiizma. Veze Irana sa Libanom su poznate i iranske ambicije širenja svog utjecaja gdje god može na svijetu, stoga to i nije začuđujuće. Međutim, u ovoj zemlji ove ambicije uzrokuju i političke probleme jer Iran izgleda podupire pobunjenike protiv sunitskih muslimana koji predstavljaju daleku većinu Senegalaca. Veoma je bitno napomenuti da su senegalske vlasti imale diplomatski sukob sa Iranom koji su optužile da šalje oružje separatistima u Kasamanki. Sreća je za ovu zemlju i narod i vlasti što broj pripadnika šiizma u ovoj zemlji nije tako velik, inače bi mogli imati mnogo veće probleme.
Nadamo se prosperitetu za cijeli Senegal i da ova previranja neće imati velik utjecaj na dalji razvoj ove zemlje.