Hadždž je jedan od pet temelja islama, kako nam je pojasnio Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem: ''Islam se temelji na pet stvari: svjedočenju da nema drugog boga osim Allaha i da je Muhammed Njegov rob i poslanik, obavljanju namaza, davanju zekata, obavljanju hadždža i postu mjeseca ramazana.“ (Muttefekun alejhi) Što se tiče vrijednosti ispravno obavljenog hadždža, o tome su navedene mnogobrojne predaje od Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem. U predaji od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, navodi se da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem upitan: ''Koje je djelo najbolje?'' Odgovorio je: ''Vjerovanje u Allaha i Njegovog Poslanika.' Zatim su upitali: ''A koje zatim?'' Rekao je: ''Borba na Allahovom putu.'' A onda su upitali: ''A koje potom?'' Rekao je: ''Propisno obavljen i primljen hadždž.“ (El-Buhari i Muslim)
Mnogi muslimani, nažalost, ne poznaju vrijednost prvih deset dana zul-hidždžeta i ove dane ne razlikuju od drugih dana u godini. Treba znati da dobra djela u ovih deset dana imaju posebnu vrijednost i da je dobro djelo koje se uradi u ovih deset dana najdraže Allahu, subhanehu ve te'ala. Dokaz za to je hadis Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, u predaji od Ibn Abbasa, radijallahu anhum, koji je kazao: ''Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao je: 'Nema dana u kojima je Allahu draže dobro djelo od ovih deset dana.' Upitaše: 'Zar ni borba na Allahovom putu?' Reče: 'Niti borba na Allahovom putu, osim čovjeka koji izađe lično u borbu i sa svojim imetkom pa sve to žrtvuje!'“ (Et-Tirmizi, Ebu Davud i Ahmed, hadis je sahih, vidjeti ''Sahihu Ebu Davud'' od šejha Albanija, br. hadisa 2130) Također, u predaji od Ibn Omera, radijallahu anhum, navodi se da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: ''Nema dana koji su vredniji kod Uzvišenog Allaha niti onih u kojima Mu je dobro djelo draže u njima od ovih deset dana, pa mnogo u njima izgovarajte 'la ilahe illallah' te tekbir i zahvalu Allahu.“ (Ahmed, a šejh Šuajb Arnaut rekao je da je vjerodostojan) Allah, subhanehu ve te’ala, ističe ove dane i u Kur’anu pa kaže: ''Da bi svjedoci bili koristi svojih i da bi ime Allahovo spominjali u danima poznatim...'' (Prijevod značenja El-Hadždž, 28) Ibn Kesir je u svome ''Tefsiru'', u tumačenju ovoga ajeta, rekao: ''Od Ibn Abbasa, radijallahu anhum, prenosi se da se pod 'određenim danima', misli na deset dana zul-hidždžeta.'' (''Tefsirul-Kur'anil-'azim'', Ibn Kesir) Također, Allah, subhanehu ve te’ala, kune se sa prvih deset noći ovog mjeseca pa kaže: ''Tako mi zore, i deset noći!'' Ibn Kesir za Allahove riječi ''...i deset noći'', kaže: ''Tj. prvih deset noći mjeseca zul-hidždže.'' (''Tefsirul-Kur'anil-'azim'', Ibn Kesir) Ibn Hadžer, rahimehullah, pojasnio je uzrok vrijednosti ovih dana rekavši: ''Ono što je očito jeste da je uzrok davanju posebne vrijednosti ovim danima to što su se u njima sastali najvredniji ibadeti, a to su namaz, post, sadaka i hadždž, a to se ne dešava u drugim danima.“ (''Fethul-bari šerh Sahihil-Buhari'', 2/460, Ibn Hadžer el-Askalani)
Koja su to djela najbolja u ovim danima?
1. Obavljanje hadždža i 'umre.
Hadždž i 'umra se obavljaju u ovim danima, odnosno većina obreda hadždža obavlja se ovih deset dana mjeseca zul-hidžedže. Allah, subhanehu ve te'ala, kaže: ''Hodočastiti Hram dužan je, Allaha radi, svaki onaj koji je u mogućnosti, a onaj koji neće da vjeruje – pa, Allah, doista, nije ovisan ni o kome.“ (Prijevod značenja Ali Imran, 97)Dakle, svakom muslimanu i muslimanki koji ispunjavaju uvjete, obaveza je jedanput u životu obaviti hadždž. Hadždž je jedan od pet temelja islama, kako nam je pojasnio Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem: ''Islam se temelji na pet stvari: svjedočenju da nema drugog boga osim Allaha i da je Muhammed Njegov rob i poslanik, obavljanju namaza, davanju zekata, obavljanju hadždža i postu mjeseca ramazana.“ (Muttefekun alejhi)Što se tiče vrijednosti ispravno obavljenog hadždža, o tome su navedene mnogobrojne predaje od Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem. U predaji od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, navodi se da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem upitan: ''Koje je djelo najbolje?'' Odgovorio je: ''Vjerovanje u Allaha i Njegovog Poslanika.' Zatim su upitali: ''A koje zatim?'' Rekao je: ''Borba na Allahovom putu.'' A onda su upitali: ''A koje potom?'' Rekao je: ''Propisno obavljen i primljen hadždž.“ (El-Buhari i Muslim)Također, od Ebu Hurejre prenosi se da je rekao: ''Čuo sam Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, da kaže: 'Ko obavi hadždž ne čineći pri tome grijehe niti prijestupe, vratit će se čist od grijeha kao na dan kada ga je majka rodila.'“ (El-Buhari i Muslim)Ebu Hurejre je prenio i hadis da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: ''Umra do 'umre briše grijehe počinjene između njih, a za propisno obavljen i primljen hadždž nema druge nagrade osim Dženneta.“ (El-Buhari i Muslim)Što se tiče muslimanke, za nju je najbolje djelo ispravan i primljen hadždž, kako razumijemo iz hadisa Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem. Aiša, radijallahu anha, rekla je: ''Upitala sam Allahovog Poslanika: 'Allahov Poslaniče, zar nećemo i mi ići u borbu i boriti se zajedno sa vama?' Odgovorio je: 'Najbolji i najljepši džihad (za vas) je propisno obavljen i primljen hadždž.''' Aiša je kazala: ''Kada sam ovo čula od Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, nisam više ostavljala hadždž.“ (El-Buhari)2. Post.
Treba znati da je i post u ovim danima veoma preporučen, kao što smatra imam Nevevi. Od jedne od Poslanikovih, sallallahu alejhi ve sellem, supruga prenosi se da je rekla: ''Allahov Poslanik postio je deveti dan zul-hidždžeta, dan Ašure i tri dana u svakom mjesecu.“ (Ebu Davud i Ahmed, a Albani ga je ocijenio vjerodostojnim)Post dana Arefata (devetog zul-hidždžeta) ima veliku vrijednost, što možemo razumjeti iz riječi Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem: ''Post na dan Arefata, vjerujem i nadam se da će Allah za njega oprostiti grijehe za prošlu i narednu godinu.“ (Muslim)Međutim, ovo vrijedi samo za onoga ko nije na hadždžu. Što se tiče onoga ko obavlja hadždž, on neće postiti na dan Arefata, jer to nije činio ni Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem. Ummul-Fadl, Harisova kćerka, radijallahu anhuma, prenosi da su se na dan Arefata kod nje ljudi raspravljali o tome da li taj dan Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, posti ili ne posti. Neki od njih su rekli: ''On posti'', a drugi su rekli: ''On ne posti.'' Pa mu je ona poslala vrč mlijeka dok je bio na Arefatu na svojoj devi, pa ga je popio. (Muslim)3. Kurban.
Uzvišeni Allah je rekao: ''...pa klanjaj se Gospodaru svome i kurban kolji!“ (Prijevod značenja El-Kevser, 2) U predaji od Abdullaha b. Omera stoji da je rekao: ''Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, boravio je u Medini deset godina i (svake je godine) klao kurban.“ (El-Buhari i Muslim)Islamski učenjaci su se razišli po pitanju klanja kurbana na one koji smatraju da je to obaveza (vadžib) i na one koji smatraju da je to pritvrđeni sunnet. Od onih koji su smatrali da je klanje kurbana obaveza su imami Ebu Hanife i Malik (u jednoj verziji) te Ibn Tejmijje i još neki učenjaci. Pošto ovo nije mjesto za iznošenje argumenata jednih i drugih, kazat ćemo samo da nema jakog i jasnog dokaza iz kojeg možemo zaključiti da je klanje kurbana obaveza onome ko je u mogućnosti. Stoga je stav izrazite većine islamskih učenjaka da je klanje kurbana pritvrđeni sunnet. To je, između ostalih, bio i stav Ebu Bekra i Omera te imama Šafije, Ahmeda i Malika (u drugoj verziji), El-Buharije i drugih.Ovdje treba spomenuti jedan propis u vezi onoga ko namjerava prinijeti žrtvu, a koji je zapostavljen od strane mnogih muslimana. Naime, onome ko odluči klati kurban, u prvih deset dana zul-hidždžeta zabranjeno je uklanjati dlake, odstranjivati dijelove kože ili nokte.Ummu Selema, radijallahu anha, prenosi da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem rekao: ''Kada nastupi prvih deset dana i neko od vas htjedne zaklati kurban, neka ne uklanja dlake sa tijela, niti išta sa kože!“ (Muslim) U drugoj predaji se navodi: ''Kada nastupi prvih deset dana i neko od vas htjedne zaklati kurban, neka ne uklanja dlake sa tijela i neka ne odrezuje nokte!'' (Muslim) Islamski učenjaci su se razišli u vezi sa ovim pitanjem. Imam Ahmed, Ishak, Ibnul-Munzir i neki drugi smatraju da su ove radnje za onoga ko hoće zaklati kurban zabranjene, na osnovu vanjskog značenja navedenog hadisa. Imam Šafija i Malik u jednoj verziji smatraju to pokuđenim, dok kod imama Ebu Hanife i Malika u drugoj verziji preovladava mišljenje da to nije problematično. Najispravnije je, nakon svega navedenog, kazati da je najpreče da se ne čini ono što je zabranio Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, radilo se o pokuđenom ili zabranjenom postupku.Treba napomenuti, da ako bi čovjek odlučio zaklati kurban u toku prvih deset dana zul-hidždžeta, onda će ovaj propis za njega važiti od tog momenta, a nije grješan za ono što je uradio od toga prije same odluke. Također, nema grijeha onaj ko to uradi iz zaborava ili neznanja, ili mu otpadne dlaka ili više njih iz kose bez njegove namjere i sl. Ovaj propis o kome govorimo važi samo za onoga ko je naumio zaklati kurban, a ne i za njegovu porodicu jer u spomenutoj predaji od Ummu Seleme to se jasno navodi: ''...i neko od vas htjedne zaklati kurban, neka ne uklanja dlake sa tijela i neka ne odrezuje nokte!''Na kraju, treba dodati i to da u ovim danima treba što više izgovarati ''la ilahe illallah'' te tekbir i zahvalu Allahu, kao što se navodi u hadisu na početku ovoga teksta. Također, treba što više klanjati nafila-namaze, jer su to dani u kojima su dobra djela najdraža Allahu, subhanehu ve te'ala. A Allah najbolje zna!