Upotreba kožnih proizvoda od svinje i divljih životinja 

Učenjaci hanefijskog i šafijskog mezheba smatraju da je štavljenje sredstvo za čišćenje kože strvina, svejedno bilo to životinje čije se meso jede ili one čije se ne jede, pa tako kod njih štavljenjem postaju čiste kože svih životinja strvina osim kože svinje jer je ona sama po sebi nečista, i kože čovjeka jer je on posebno odlikovan nad ostalim stvorenjima. Kaže Uzvišeni u prijevodu značenja: "Mi smo sinove Ademove, doista, odlikovali" (Prijevod značenja, El-Isra', 70.) A šafije također izuzimaju kožu psa. Oficijelni mezheb malikija i hanabila je da koža strvine ne postaje čista štavljenjem, s tim da hanabile dozvoljavaju upotrebu tih koža nakon štavljenja za sve stvari osim za tekućine, a malikije dozvoljavaju nakon štavljenja upotrebu kože i za tečne i za suhe stvari. Iz ovog svi izuzimaju svinjsku kožu. Mezheb zahirija i Ibn Hazma je da se štavljenjem čiste kože strvina svih životinja, pa čak i svinje, psa i divljih zvijeri... 

Razvojem industrije i trgovine učestala je kupoprodaja i korištenje kožnih proizvoda od svinje i divljih životinja. Kožna sjedišta u autima, odjeća, obuća, torbe, novčanici, rukavice i slično, danas je nerijetka pojava da budu proizvedeni od svinjske kože ili kože divljih životinja. Poznato je da Islam posebno tretira svinju i svinjske proizvode, a također i životinje čije meso se ne jede pa makar bile šerijatski zaklane. Neizbježno se postavlja pitanje da li je dozvoljeno upotrebljavati kožne proizvode od gore spomenutih životinja, a ujedno u to ulazi i kupovina, prodaja i poklanjanje istih. Pitanje čistoće svinje i divljih životinja dok su žive, a i nakon njihove smrti je mes'ela oko koje učenjaci imaju podijeljeno mišljenje. Također, da li štavljenjem kože ovih životinja postaju iste čiste učenjaci su se razišli, a ovo je pitanje ujedno i ono koje daje presudnu presudu u upotrebi kožnih proizvoda od ovih životinja. U narednom tekstu prvo će biti govora o općim stavovima učenjaka oko čišćenja kože štavljenjem, zatim propis upotrebe kožnih proizvoda od svinje i u posebnoj cjelini propis upotrebe kožnih proizvoda od divljih životinja.

Čišćenje kože strvina štavljenjem

Učenjaci hanefijskog i šafijskog mezheba smatraju da je štavljenje sredstvo za čišćenje kože strvina, svejedno bilo to životinje čije se meso jede ili one čije se ne jede, pa tako kod njih štavljenjem postaju čiste kože svih životinja strvina osim kože svinje, jer je ona sama po sebi nečista, i kože čovjeka jer je on posebno odlikovan nad ostalim stvorenjima. Kaže Uzvišeni u prijevodu značenja: "Mi smo sinove Ademove, doista, odlikovali"(Prijevod značenja, El-Isra', 70.)A šafije također izuzimaju kožu psa. (Vidjeti: Hašijetu Ibn Abidin, 1/136; El-Bedai'u es-sanai'u, 1/85; i Mugnil-muhtadž, 1/78.)Oficijelni mezheb malikija i hanabila je da koža strvine ne postaje čista štavljenjem, s tim da hanabile dozvoljavaju upotrebu tih koža nakon štavljenja za sve stvari osim za tekućine, a malikije dozvoljavaju nakon štavljenja upotrebu kože i za tečne i za suhe stvari. Iz ovog svi izuzimaju svinjsku kožu. (Vidjeti: Hašijetu Dusuki, 1/54; Mevahibul-dželil, 1/101; El-Mugni, 1/66; i Keššaful-kinna'i, 1/54.) Od imama Ahmeda se prenose još dva rivajeta po ovom pitanju:

Prvi

Drugi

Mezheb zahirija i Ibn Hazma je da se štavljenjem čiste kože strvina svih životinja, pa čak i svinje, psa i divljih zvijeri. (Vidjeti: El-Muhala, 9/32.)

Upotreba kožnih proizvoda svinje

Već smo spomenuli da je propis upotrebe kožnih proizvoda direktno povezan sa mes'elom da li štavljenjem kože svinje postaje njena koža čista, pa tako oni koji kažu da štavljenjem ne postaje čista zabranjuju upotrebu kožnih proizvoda svinje, a oni koji kažu obrnuto dozvoljavaju. Učenjaci imaju podijeljeno mišljenje oko čišćenja svinjske kože štavljenjem.

Prvo mišljenje

Argumenti sa kojima dokazuju svoj stav su sljedeći:

● Riječi Uzvišenog u prijevodu značenja: " Reci: "Ja ne vidim u ovome što mi se objavljuje da je ikome zabranjeno jesti ma šta drugo osim strvi, ili krvi koja ističe, ili svinjskog mesa, - to je doista pogano" (Prijevod značenja, El-En'am, 145) Kažu da se pokazna zamjenica "to je" vraća na svinju, a "ridžs" znači nečistoća, te je prema tome čitava svinja sama po sebi nečista. Kaže Ibn Abidin: "Jer je svinja sama po sebi nečista što znači da je njeno tijelo sa svim njegovim dijelovima nečisto bila ona živa ili mrtva, nečistoća svinje nije zbog krvi zbog čega su nečiste druge životinje pa zato ne koristi joj štavljenje...". (Vidjeti: Hašijetu Ibn Abidin, 1/204.) Većina učenjaka smatra da kožu svinje ne obuhvata hadis: "Koja god koža se štavi postaje čista". Kaže El-Kurtubi: "Poznato je kod nas da koža svinje ne ulazi u hadis niti ga obuhvata njegovo opće značenje ...". (Vidjeti: Tefsirul-Kurtubi, 10/15.)

Komentar: Riječi Uzvišenog "To je doista pogano" se vraćaju na svinjsko meso, a ne na svinju, tako da ovaj ajet ne može biti dokaz nečistoće svinje same po sebi.

● Svinja je sama po sebi nečista, a štavljenje je poput života, pa kao što život nije otklonio nečistoću od svinje tako ga ne otklanja ni štavljenje. (Vidjeti: Hašijetu Ibn Abidin, 1/136.)

Komentar: Ovom dokazu se može prigovoriti da su izgradili svoj argument na nečemu što samo treba imati dokaz, a to je da je svinja sama po sebi nečista.

● Svinja se po idžmau učenjaka ne smatra životinjom koja podliježe šerijatskom klanju, a to znači da je ona poput strvine tj. ne čisti je štavljenje i nije dozvoljeno njeno korištenje. (Vidjeti: Hašijetu Dusuki, 1/55.)

Komentar: Ovaj argument se ne može održati niti imati snagu ispred hadisa koji kaže da od koje god životinje da štavimo kožu postaje čista.

Drugo mišljenje

● "Kada se izvrši štavljenje kože ona je čista". (Muslim, 366; i Ebu Davud, 4123; u rivajetu od Ibn Abbasa, radijallahu anhuma.) U hadisu riječ "el-ihabu" u arapskom jeziku ima opće značenje i obuhvata kože svih vrsta životinja.

● U istom rivajetu sa drugačijim riječima: "Koja god koža se štavi postaje čista". (Tirmizi, 1728; i kaže da je hasen sahih; Nesai, 7/173; i Ibn Madže, 3609; a Albani ga je ocijenio vjerodostojnim u "Gajetul-meram", 26.) Riječ "koja god" ima opće značenje i odnosi se na kože svih životinja.

● Ušao je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, u dvorište neke kuće i napio se vode iz obješene mješine, pa mu rekoše da je ta mješina od kože strvine, a on reče: "Šerijatsko klanje kože je njeno štavljenje.", a u rivajetu kod Ahmeda: "Njeno štavljenje je njeno čišćenje ili njeno šerijatsko klanje". (Vidjeti kod Ibnu Hibbana, 4522; koji ga je ocijenio vjerodostojnim, kod Ahmeda, 25/250; Ebu Davuda, 4125; i Nesaia, 7/173-174. Hadis je ocijenio vjerodstojnim Ibn Hadžer u "Telhisul-habir",1/49.)

Radžih (odabrano) mišljenje

Pa tako onaj ko je već nabavio, dobio ili kupio neki proizvod od svinjske kože nema grijeha niti smetnje da ga zadrži kod sebe i upotrebljava, s tim da je bolje ako je u mogućnosti i neće mu to nanijeti štetu da ga se riješi. Također, onaj ko prilikom kupovine ili sličnog ima izbora da uzme proizvod od kože neke druge životinje mimo kože svinje preče mu je da ne uzima proizvode sa kožom od svinje, zbog toga što većina ili skoro svi učenjaci ovog Ummeta smatraju da je svinja sama po sebi nečista i da njenu kožu štavljenje ne čisti te da je nije dozvoljeno koristiti niti poslovati sa njom. Također, da se kloni onoga što je sumnjivo radeći po hadisu: "A onaj ko se čuva sumnjivih stvari sačuvaće svoju vjeru i svoju čast", (Buharija, 52; i Muslim, 1599.) i hadisa: "Ostavi ono što ti je sumnjivo, a uzmi ono što ti nije sumnjivo". (Tirmizi, 518; i kaže da je hasen sahih, i Nesai, 5727.) A Allah zna najbolje.

Upotreba kožnih proizvoda divljih zvijeri

Islamski učenjaci imaju dva mišljenja oko upotrebe kožnih proizvoda divljih zvijeri:

Prvo mišljenje

● Hadis od El-Mikdamu ibn Madijekrib, radijallahu anhu, gdje kaže: "Čuo sam Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, da zabranjuje oblačenje kože divljih zvijeri i da se jaše na njima". (Ebu Davud, 4131; Nesai', 4567; i Bejheki, 71; u njegovom senedu je Bekijje ibn El-Velid a on je slab, a Albani ga je ocijenio vjerodostojnim u "Sahiha", 1011; i kaže da je Bekijje izgovorio "haddesena -pričao nam je".)

● Prenosi Ebul-Melih od svog oca da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, zabranio da se koža divljih zvijeri koristi kao posteljina. (Tirmizi, 1779; Nesai, 4565; Darimi, 1983; i Ahmed, 20982. Vjerodostojnim ga je ocijenio Albani u "Miškatul-mesabihi", 506; a također prenosi se u knjizi "Revdatul-muhaddisin", 3303; da ga je Ibn Hadžer ocijenio vjerodostojnim.)

● Hadis od Muavije, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, zabranio jahanje tigrova, znači kožu tigrova. (Ebu Davud, 4239; a kaže Ebu Davud da Ebu Kilabe nije sreo Muaviju; Nesai u "Kubra", 9816; Ahmed, 16890; i Bejheki, 6339; kaže Šuajb Arnaut u Tahkiku Musneda imama Ahmeda da je hadis sahih, a da je sened ovog hadisa slab jer je mursel, također Albani je ocijenio hadis vjerodostojnim u "Sahihu Ebi Davud", 3566.)

● Hadis od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: "Meleci ne budu u društvu u kojem ima koža tigra". (Ebu Davud, 4130; Albani ga je ocijenio dobrim u "Daifa", 6687; i u "Miškatul-mesabih", 2775.)

Kaže El-Mubarekfuri: "Hadisi ukazuju da nije dozvoljeno koristiti kožu divljih zvijeri. Učenjaci imaju različito mišljenje oko mudrosti ove zabrane. Kaže Bejheki da je zabrana došla zbog toga što na koži ostanu dlake jer štavljenje ih ne može otkloniti. A kažu drugi da je moguće da je zabranjena zbog koža koje se ne štave radi njihove nečistoće, ili da je zabrana zbog toga što ih upotrebljavaju rasipnici i oholi ljudi". (Vidjeti: Tuhfetul-ahvezi, 4/469.)

Drugo mišljenje:

Radžih (odabrano) mišljenje